- ocenia poziom funkcjonowania dziecka (wiek biologiczny dziecka a jego wiek rozwojowy);
- pozwala na sprawdzenie czy dane dziecko powinno rozpocząć naukę w szkole;
- polega na wnikliwym przeanalizowaniu przyczyn trudności w uczeniu się poszczególnych przedmiotów i wskazaniu, jakie jest podłoże tych trudności, (ustala przyczyny niepowodzeń szkolnych dziecka);
- służy określeniu poziomu wiedzy i umiejętności dziecka w stosunku do wymagań programowych obowiązujących na danym etapie kształcenia z poszczególnych przedmiotów.
Część wstępna:
- trwa około 0,5 godziny;
- rozpoczyna się rozmową (wywiadem) z rodzicem w celu poznania przyczyn zgłoszenia dziecka na badanie;
- rodzic proszony jest o przekazanie dokumentów dotyczących dziecka, z którymi przybył na badanie, są to m.in.: opinia z przedszkola/szkoły, zaświadczenia lekarskie, wyniki badań słuchu, wzroku itp.
- następnie specjalista dobiera zestaw testów odpowiednich do wieku dziecka oraz ze względu na przedstawione przez rodzica trudności.
Badanie:
- trwa około 2 godzin;
- w przypadku dzieci młodszych często badanie odbywa się w obecności rodzica, dzieci starsze pozostają pod opieką pedagoga;
- dziecko kolejno otrzymuje zadania do wykonania, przypadku pojawienia się trudności jest wspierane i motywowane do dalszej pracy;
- przewidziane są krótkie przerwy między aktywnościami, by dziecko mogło odpocząć.
Zakończenie i podsumowanie wyników:
- po badaniu specjalista szczegółowo omawia z rodzicem wyniki testów, które wykonało dziecko;
- po badaniu rodzic może wnioskować o następujące dokumenty:
a) informację o wynikach diagnozy – wydawana jest w przypadku, gdy dziecko wymaga pogłębienia diagnozy specjalistycznej, głównie dla np. potrzeb lekarzy, komisji ds. orzekania o stopniu niepełnosprawności.
b) opinię w sprawie:
* wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły podstawowej
(na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej może rozpocząć dziecko, które w danym roku kalendarzowym kończy 6 lat, dyrektor szkoły podstawowej przyjmuje takie dziecko, jeżeli: korzystało z wychowania przedszkolnego w roku szkolnym poprzedzającym rok szkolny, w którym ma rozpocząć naukę w szkole podstawowej albo posiada opinię o możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej wydaną przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną);
* odroczenia rozpoczęcia spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego
(dziecko na wniosek rodziców do dyrektora szkoły możne zostać odroczone od rozpoczęcia spełniania obowiązku szkolnego o jeden rok szkolny, a dziecko niepełnosprawne do 9 roku życia, jeśli jest to uzasadnione potrzebami dziecka);
* spełniania przez dziecko odpowiednio obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym lub inną formą wychowania przedszkolnego i obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą;
* zwolnienia ucznia z nauki drugiego języka obcego
(opinia wydawana jest dla uczniów z wadą słuchu, głęboką dysleksją rozwojową, afazją, niepełnosprawnościami sprzężonymi lub autyzmem, w tym z zespołem Aspergera);
* o pomocy psychologiczno – pedagogicznej, na podstawie opinii dziecko otrzyma pomoc w placówce, do której uczęszcza, są to m.in.: zajęcia: korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, dydaktyczno – wyrównawcze, kształtujące kompetencje emocjonalno – społeczne;
* objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole w formie zindywidualizowanej ścieżki kształcenia
(opinia wydawana jest dzieciom, które ze względu na trudności w funkcjonowaniu wynikające w szczególności ze stanu zdrowia nie mogą realizować wszystkich zajęć wychowania przedszkolnego lub zajęć edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym),
* objęcia ucznia nauką w klasie terapeutycznej
(opinia wydawana jest dla uczniów wymagających dostosowania organizacji i procesu nauczania oraz długotrwałej pomocy specjalistycznej z uwagi na trudności w funkcjonowaniu w szkole lub oddziale wynikające z zaburzeń rozwojowych lub ze stanu zdrowia);
* dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom;
* specyficznych trudności w uczeniu się (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia, opinia może być wydana po ukończeniu klasy III i nie później niż do ukończenia szkoły podstawowej, na wniosek rodziców, nauczyciela lub specjalisty wykonującego w szkole zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, po uzyskaniu pozytywnej opinii Rady Pedagogicznej, opinia może być wydana także uczniowi szkoły ponadpodstawowej);
* udzielenia zezwolenia na indywidualny program lub tok nauki(indywidualny program nauki zakłada kształcenie się ucznia w zakresie jednego lub kilku zajęć edukacyjnych na podstawie programu, który – realizując w całości podstawę programową – w maksymalnym stopniu uwzględnia zainteresowania, potrzeby i możliwości intelektualne ucznia);
* przyjęcia do szkoły podstawowej dla dorosłych lub do szkoły podstawowej z oddziałem przysposabiającym do pracy, dla uczniów, którzy ukończyli 15 lat oraz VI klasę, jeżeli mają opóźnienie w cyklu kształcenia i nie rokują ukończenia szkoły podstawowej dla dzieci i młodzieży;
* pierwszeństwa w przyjęciu ucznia z problemami zdrowotnymi do szkoły ponadpodstawowej (opinia uprawnia do pierwszeństwa przyjęcia w przypadku równorzędnych wyników uzyskanych w postępowaniu kwalifikacyjnym);
* zezwolenia na zatrudnienie młodocianego w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy lub nauki zawodu (dotyczy uczniów, którzy nie ukończyli 15 r. ż., kontynuujących naukę w szkołach branżowych;
* braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych (opinia jest niezbędna w przypadku pracy/zajęć zarobkowych dzieci na rzecz podmiotów prowadzących działalność kulturalną i artystyczną, m.in. teatr, opera, filharmonia, balet, media, imprezy artystyczne w formie występów publicznych: wokalnych, tanecznych, wokalno – tanecznych, chóralnych, baletowych, a także planów filmowych i dzieci biorących udział w tworzeniu reklam, spotów i innych form przekazu medialnego);c) opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (od chwili wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole) – opinie wwrd wydawane są przez Zespoły Orzekające,
d) orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych lub orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i uczniów z niepełnosprawnościami, zagrożeniem społecznym, niedostosowaniem społecznym (wydawane jest na podstawie diagnozy medycznej, psychologicznej, pedagogicznej, logopedycznej) – orzeczenia wydawane są przez Zespoły Orzekające.
Diagnoza pedagogiczna pomaga ustalić przyczyny trudności szkolnych m.in.:
- dysleksji – zaburzenia manifestujące się trudnościami w nauce czytania, mimo stosowania obowiązujących metod nauczania, normalnej inteligencji i sprzyjających warunków społeczno-kulturowych; jest spowodowana zaburzeniami podstawowych funkcji poznawczych;
- dysgrafii – trudności w opanowaniu właściwego poziomu graficznego pisma,
co powoduje tzw. brzydkie, nieczytelne pismo. Z punktu widzenia przyczyn (patomechanizmu tych trudności) zaburzenie to nie należy do dysleksji, lecz do dyspraksji – zaburzeń rozwoju ruchowego; - dysortografii – specyficzne trudności (zaburzenia) w komunikowaniu się za pomocą pisma, dotyczące szczególnie opanowania poprawnej pisowni (popełnianie licznych błędów, w tym ortograficznych, mimo znajomości zasad pisowni i interpunkcji); Trudności te występują razem z trudnościami w czytaniu lub w sposób izolowany (jako „czysta” dysortografia);
- dyskalkulii – specyficzne trudności w nauce matematyki, problemy z dokonywaniem najprostszych działań mimo braku trudności w nauce innych przedmiotów, trudności z myśleniem przestrzennym, w tym geometrią.
W przypadku dzieci młodszych, rozpoczynających naukę w szkole, posługujemy się terminem ryzyko dysleksji, czyli zagrożenie wystąpieniem specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.